ป้องกันการแพ้ยาข้ามกัน

 แนวทางการปฏิบัติเพื่อป้องกันการแพ้ยาข้ามกันในกลุ่มยาที่พบบ่อย (Cross reactivity)

1.  การแพ้ยาข้ามกลุ่ม Beta-lactam

              ประกอบด้วย Penicillins, Cephalosporins และ Carbapenems หากผู้ป่วยแพ้ยากลุ่ม Penicillin ให้ระมัดระวังการใช้ยาในกลุ่ม Penicillin โดยการแพ้ยาแบ่งออกเป็น 2 ระดับได้แก่ การแพ้ยาที่รุนแรงเช่น SJS, TEN, DRESS รวมถึงอาการแพ้ยาแบบเฉียบพลันแบบ Anaphylactic อีกประเภทคือการแพ้ยาที่ไม่ใช่อาการรุนแรง เช่น ผื่นคัน ผื่นลมพิษ ซึ่งหากมีความจำเป็นต้องใช้ยา สามารถให้ยาภายในกลุ่มได้แต่ควรติดตามอาการอย่างใกล้ชิด โดยมีขั้นตอนการปฏิบัติงาน ดังนี้

1. พบประวัติการแพ้ยา Penicillin ให้พิจารณาอาการแพ้ยาว่ารุนแรงหรือไม่หากรุนแรงให้หลีกเลี่ยงการใช้ยา Bata-lactamทั้งกลุ่ม

เฝ้าระวังและติดตามยาที่อาจก่อให้เกิดการแพ้ยาที่รุนแรง

แนวทางการปฏิบัติเรื่องเฝ้าระวังและติดตามยาที่อาจก่อให้เกิดการแพ้ยาที่รุนแรง(Intensive monitoring)

1. ขั้นตอนการเตรียมการเฝ้าระวังและติดตามยาที่อาจก่อให้เกิดการแพ้ยาที่รุนแรง

1.1  กำหนดรายการยาที่อาจก่อให้เกิดการแพ้ยาที่รุนแรงที่มีในโรงพยาบาล ดังนี้

1.  กลุ่มยา Sulfa: Cotrimoxazole, Sulfadiazine
2. กลุ่มยากันชัก: Carbamazepine, Phenobarbital, Phenytoin
3.  กลุ่มยาต้านเชื้อไวรัส HIV: Nevirapine, GPO-Vir
4.  กลุ่มยาเกาต์: Allopurinol

การป้องกันการเกิด ADRแบบ Fatal Drug Interaction

แนวทางการปฏิบัติเรื่องการป้องกันการเกิด ADRแบบ Fatal Drug Interaction

1. คณะกรรมการ ADR กำหนดคู่รายการยาที่เป็น Fatal Drug interaction เพื่อเสนอต่อ PTCโดยมีเกณฑ์ในการกำหนดคู่ยาที่เป็น Fatal Drug Interaction ได้แก่

- มีรายงานการการเสียชีวิตอันหรือเกิดอันตรายต่อผู้ป่วยก่อให้เกิดควาเสียหายอย่างถาวร เป็นผลจากอันตรกิริยาระหว่างยา

- มีระดับความมีนัยสำคัญทางคลินิกระดับ 1

- มีความรุนแรงมากอยู่ในระดับ Major และเกิดขึ้นได้ในเวลาอันรวดเร็ว 

คำจำกัดความ (Definition)

เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ (Adverse Event: AE) หมายถึง ปรากฎการณ์ทางคลินิกที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย ซึ่งเกิดขึ้นระหว่างที่ผู้ป่วยได้รับยา และมีความสัมพันธ์กับเวลาที่ได้รับยา แต่ไม่สามารถระบุถึงความสัมพันธ์กับยาที่ผู้ป่วยได้รับ


Adverse Drug Reaction คือปฏิกิริยาตอบสนองต่อยาที่เป็นอันตรายแก่ร่างกาย ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นเองเมื่อใช้ยาในขนาดปกติเพื่อการป้องกัน วินิจฉัย บรรเทา หรือบำบัดรักษาโรค หรือเพื่อเปลี่ยนแปลงแก้ไขการทำงานของอวัยวะในร่างกาย แต่ไม่รวมถึงการใช้ยาในขนาดสูงทั้งโดยตั้งใจหรือไม่ตั้งใจ หรือการใช้ยาไปในทางที่ผิด

แนวทางปฏิบัติการประเมินADR